Raporti vjetor për terrorizmin në shtetet në mbarë botën në vitin 2016 është publikuar. Raporti potencon rrezikun që terrorizmi ndërkombëtar paraqet për stabilitetin dhe sigurinë në botë. The “Country Reports on Terrorism 2016” is available in PDF format – as a complete one-piece file and in HTML formats.
Maqedonia ka qenë partner me SHBA në përpjekjet kundër terrorizmit, duke demonstruar përkushtim të fortë ndaj Koalicionit global për të mposhtur ISIS-in. …
Pjesa për Maqedoninë:
—————————————————–
MAQEDONIA: Niveli 2
Qeveria e Maqedonisë nuk i përmbush plotësisht standardet minimale për eliminimin e trafikimit; Megjithatë, po bën përpjekje në krahasim me periudhën e mëparshme raportuese; Andaj Maqedonia mbetet në nivelin 2. Qeveria ka dëshmuar përpjekjet e rritura duke hartuar dhe miratuar Strategjinë Kombëtare dhe Plan Veprimin Kombëtar 2017-2020 dhe me emërimin e një raportuesi kombëtar dhe një koordinatori kombëtar për trafikimin. Qeveria ka zhvilluar indikatorë për viktimat potenciale të trafikimit në rrjedhat e përziera të migracionit dhe procedurat e standardizuara të identifikimit të viktimave për reaguesit e parë. Qeveria ka shtuar fondet për viktimat e trafikimit të strehuara në qendrën e transitit / pranimit të të huajve nën drejtim të Qeverisë. Megjithatë, Qeveria nuk i ka plotësuar standardet minimale në disa fusha kyçe. Qeveria ka ndjekur penalisht dhe ka dënuar numrin më të vogël të trafikantëve të raportuar ndonjëherë. Qeveria nuk dha ndonjë grant për OJQ-të antitrafik siç kishte bërë në vitet e kaluara dhe ka ndërprerë partneritetin e saj me OJQ-të që ofronin shërbime mbështetëse në strehimoren e drejtuara nga Qeveria.
REKOMANDIMET PËR MAQEDONINË
Të hetoj, përndjek dhe ndëshkoj fuqishëm autorët e trafikimit, përfshirë edhe zyrtarët e implikuar, të imponohen dënime mjaftueshëm të rrepta për të dekurajuar trafikimin; të siguroj trajnim të avancuar për gjyqtarët, prokurorët dhe efektivët e policisë për hetimin e trafikimit dhe përndjekjes; të siguroj më tepër mjete për mbrojtjen e viktimave; të trajnoj efektivët e policisë, inspektorët e punës, personelin diplomatik dhe zyrtarë të tjerë që në mënyrë proaktive të kryejnë identifikimin e viktimave të trafikimit, veçanërisht në mesin e fëmijëve lypës, emigrantëve të parregullt dhe azilkërkuesve; të riaktivizohen njësitë të përbashkëta të lëvizshme të identifikimit me partneritetet të formalizuar me OJQ-të; të miratoj dhe të akordoj fonde për planin kombëtar të veprimit; të siguroj strehim për të huajt që janë viktima të trafikimit në ambiente të sigurta dhe me mundësi rehabilitimi dhe t’u lejoj viktimave ta braktisin strehimoren sipas dëshirës; të ofroj shërbime të specializuara për viktimat e trafikimit të meshkujve; të përmirësoj mekanizmat e dëmshpërblimit për viktimat dhe t’i informoj për të drejtën e tyre për ta kërkuar të njëjtin; të rris ndërgjegjësimin e publikut për përpjekjet kundër trafikimit.
NDJEKJA PENALE
Qeveria i ka reduktuar përpjekjet për zbatimin e ligjit kundër trafikimit. Neni 418 (a) dhe (d) të Kodit Penal i ndalon të gjitha format e trafikimit duke përfshirë edhe lypjen e detyruar dhe detyrimin për të kryer vepra penale, ku përcaktohen dënime prej më së paku katër vjet burg për trafikimin e të rriturve dhe 12 vjet burg për trafikimin e fëmijëve. Ky ndëshkim është mjaft i rreptë dhe proporcional me dënimet e parapara për krimet e tjera të rënda, si për shembull përdhunimin. Në dhjetor të vitit 2015, Qeveria e fshiu nenin 191 (a) lidhur me prostitucionin e fëmijëve, që u mundësonte prokurorëve t’i dënojnë trafikantët për një vepër më të vogël sesa për veprën penale të trafikimit të fëmijëve për eksploatim seksual, dhe e ndryshoi nenin 418 (d), duke e kriminalizuar në mënyrë të qartë lypjen e detyruar të të miturve dhe duke e rritur dënimin minimal për këtë krim. Qeveria ka hetuar dy raste të trafikimit, krahasuar me zero në vitin 2015. Një rast ka përfshirë një të dyshuar për trafikim për punë dhe në rastin tjetër janë përfshirë gjashtë të dyshuar për trafikim të fëmijëve për seks dhe punë. Janë iniciuar ndjekje penale kundër dy trafikantëve, (shtatë në vitin 2015). Gjykatat kanë dënuar me burg një trafikant (shtatë në vitin 2015). Trafikanti u dënua me kusht por prokurorët e apeluan vendimin. Veç kësaj, gjatë periudhës raportuese, me një vendim të gjykatës të apelit në një rast të vitit 2012, një trafikant u dënua me tetë vjet burg.
Njësia për Luftën Kundër Trafikimit të Qenieve Njerëzore dhe për Kontrabandimin e Migrantëve (NJLKTQNJKM) brenda Ministrisë së Punëve të Brendshme (MPB) ka vazhduar hetimet e specializuara dhe ka drejtuar hetimet ndërkombëtare për trafikimin. Korrupsioni dhe bashkëpunimi zyrtar në krimet e trafikimit mbetën shqetësuese. Qeveria, gjatë periudhës raportuese, ka paditur një inspektor komunal për trafikimin e të rriturve. Tre efektivë të policisë kanë mbetur nën hetim që nga viti 2014 me dyshimin se janë përfshirë në organizatat që merren me trafikim; Qeveria nuk ka dhënë një përditësim në ato raste. Vëzhguesit kanë raportuar se disa inspektorë të policisë dhe të punës janë dyshuar se kanë marrë ryshfet nga trafikantët. Autoritetet kanë dyshuar se pronarët e bareve dhe bordellove kanë marrë lajmërim përpara bastisjeve policore. MPB, në bashkëpunim me organizatat ndërkombëtare, ka trajnuar 180 efektivë të policisë kufitare për çështjet e trafikimit. Akademia për Gjyqtarë dhe Prokurorë, gjithashtu në bashkëpunim me organizatat ndërkombëtare dhe OJQ-të, ka trajnuar 36 gjyqtarë dhe 21 prokurorë publikë për çështjet e trafikimit.
MBROJTJA
Qeveria ka shtuar pak përpjekjet për mbrojtjen e viktimave. Qeveria ka identifikuar gjashtë viktima, krahasuar me katër në vitin 2015. Të gjashta ishin viktima femra të trafikimit seksual, krahasuar me katër femra viktima të trafikimit seksual dhe punë në vitin 2015. Tre viktima kanë qenë fëmijë dhe njëri ka qenë shtetas i huaj. Strehimorja e drejtuar nga Qeveria për viktimat e trafikimit ka akomoduar tre viktimat fëmijë dhe Ministria e Punës dhe Politikës Sociale (MPPS) u ka ofruar shërbime psiko-sociale dy viktimave të tjera të vendit. Qeveria e ka riatdhesuar viktimën e huaj vullnetarisht në Serbi. Qeveria ka ndarë gjithsej 4.822.000 denarë (82.966 dollarë) për të luftuar trafikimin, krahasuar me 1.606.036 denarë (27.633 dollarë) në vitin 2015. Qeveria ka ndarë 1,000,000 denarë (17,206 dollarë) për strehimoren e Qeverisë, krahasuar me 1,061,036 denarë ($ 18,256) në vitin 2015. Qeveria ka ndarë 4.822.000 denarë (82.966 dollarë) për shërbimet për viktimat potenciale të trafikimit të strehuara në qendrën e transitit / pritjes së të huajve, krahasuar me 545.000 denarë ($ 9.377) në vitin 2015. Ndryshe nga vitet e mëparshme, Qeveria nuk u ka dhënë OJQ-ve asnjë grant për vitin fiskal 2016; OJQ-të kanë shprehur varësinë e tyre nga këto grante për t’u ndihmuar viktimave dhe kanë reduktuar shërbimet e tyre. OJQ-të kanë raportuar se Qeveria është mbështetur shumë në financimin nga bashkësia ndërkombëtare dhe OJQ-të për të ofruar ndihmë, duke përfshirë shërbimet e rehabilitimit dhe ri-socializimit të viktimave të mundshme dhe të njohura zyrtarisht
Qeveria, në bashkëpunim me organizatat ndërkombëtare, ka zhvilluar tregues për viktimat potenciale të trafikimit në flukset migratore të përziera dhe procedura të standardizuara të identifikimit të viktimave. Qeveria ka trajnuar reaguesit e parë, duke përfshirë efektivët e policisë, inspektorët e punës, zyrtarët e emigracionit, punonjësit e OJQ-ve dhe punonjësit socialë, në procedurat e shqyrtimit fillestar për migrantët, refugjatët dhe fëmijët e pashoqëruar. MPPS-ja ka ofruar trajnime të avancuara për punonjësit socialë për identifikimin e viktimave dhe ka dërguar 99 punonjës socialë për të kryer përpjekje proaktive për identifikimin e viktimave në vendkalimet kufitare dhe kampet e emigrantëve dhe refugjatëve. Qeveria dhe OJQ-të së bashku kanë identifikuar 120 emigrantë si viktima potenciale të trafikimit (78 të rritur dhe 42 fëmijë). Qeveria nuk e ka ringjallur partneritetin e saj me OJQ-të për të operuar gjashtë njësi të përbashkëta të identifikimit mobil për shkak të mungesës së burimeve dhe angazhimit politik. Maqedonia ka shënuar rënie të konsiderueshme të numrit të emigrantëve që kalonin nëpër vend dhe OJQ-të kanë raportuar se zyrtarët kanë bërë monitorim të vazhdueshëm të treguesve të trafikimit në vendkalimet kufitare; Megjithatë, ekspertët kanë raportuar se forcat kufitare ende nuk kanë qenë në gjendje të identifikonin si duhet viktimat e trafikimit. Punonjësit socialë dhe policia e MPPS-së kanë identifikuar viktimat potenciale të punës së detyruar në mesin e fëmijëve kryesisht romë të angazhuar në lypje në rrugë dhe shitje në rrugë. Qeveria i ka vendosur ata në qendrat e kujdesit ditor, si dhe ka paralajmëruar, gjobitur dhe ka burgosur prindërit e tyre; Në rastet kur gjykatat kanë konsideruar se prindërit janë të papërshtatshëm për t’u kujdesur për fëmijët e tyre, shteti i ka vendosur fëmijët në jetimore.
Reaguesit e parë kanë identifikuar gjithsej 125 viktima potenciale të trafikimit, krahasuar me 94 në vitin 2015. Reaguesit e parë i kanë referuar viktimat potenciale në NJLKTQNJKM dhe MPPS, të cilët kanë bërë identifikimin zyrtar. Qeveria ka njohur zyrtarisht gjashtë viktima në vitin 2016. Qeveria dhe OJQ-të viktimave të mundshme dhe viktimave të njohura zyrtarisht iu kanë ofruar mbrojtje dhe asistencë, duke përfshirë mbështetjen psiko-sociale, rehabilitimin dhe shërbimet e riintegrimit; Megjithatë, viktimat potenciale të trafikimit nuk kanë pasur qasje në strehimoren e drejtuar nga Qeveria dhe shërbimet e saj mbështetëse deri në identifikimin zyrtar nga Qeveria. Qeveria ka administruar një strehimore për viktimat e trafikimit dhe një qendër transiti për emigrantët e parregullt që kishin objekte të veçanta për viktimat e huaja të trafikimit; Të dy objektet mund të strehonin viktima meshkuj, femra dhe fëmijë. Strehimi i administruar nga Qeveria është hapur vetëm atëherë kur autoritetet kanë identifikuar zyrtarisht një viktimë të trafikimit. Strehimorja e administruar nga Qeveria u ka lejuar viktimave lirinë e lëvizjes, por qendra ku janë strehuar migrantët nuk u ka lejuar viktimave të huaja të largohen pa leje qëndrimi të përkohshëm. Në vitin 2015, Qeveria e ka ndërprerë partneritetin e saj me OJQ-të që ofronin shërbime mbështetëse në strehimoren e administruara nga Qeveria. Viktimat e vendit kanë pasur qasje ndaj mbështetjes për riintegrim, duke përfshirë arsimin dhe gjetjen e vendit të punës. Asistenca e specializuar nuk ishte e disponueshme për viktimat meshkuj dhe Qeveria nuk ka ofruar shërbime të aksesshme për viktimat me aftësi të kufizuara.
Ligji u lejon viktimave të huaja një periudhë dymujore për të vendosur nëse do të dëshmojnë kundër trafikantëve të tyre dhe një leje të përkohshme qëndrimi prej gjashtë muajsh pas kësaj, pavarësisht nëse kanë vendosur të dëshmojnë. Asnjë viktimë nuk ka kërkuar leje qëndrimi në vitin 2016. MPPS ka raportuar se 12 nga 125 viktimat potenciale kanë ndihmuar hetimet fillestare dhe dy nga gjashtë viktimat e identifikuara zyrtarisht kanë dhënë deklarata kundër trafikantëve të dyshuar. Qeveria ka raportuar se asnjë viktimë nuk ka kërkuar shërbime për mbrojtjen e dëshmitarëve në vitin 2016. Ndonëse viktima mund të kërkojë dëmshpërblim përmes procedurës civile, asnjë viktimë nuk ka përfunduar me sukses një kërkesë për shkak të kompleksitetit të procesit ligjor. Qeveria ka vazhduar angazhimet për të ngritur një fond për kompensimin e viktimave që u ka lejuar autoriteteve që të ndajnë kompensimin për viktimat nga pasuritë kriminale të konfiskuara. OJQ-të kanë dorëzuar një projekt-ligj që u lejon viktimave të marrin kompensim pa pasur nevojë të ngrenë procedurë civile. Megjithëse, nuk ka pasur raportime për viktima të trafikimit që janë ndëshkuar për akte të paligjshme të kryera, si rezultat i drejtpërdrejtë i të qenit subjekt të trafikimit të qenieve njerëzore, gjatë viteve të fundit policia nuk ka kontaktuar njësinë kundër trafikimit për të verifikuar nëse ka viktima potenciale të trafikimit në mesin e vallëzueseve dhe individëve të tjerë gjatë kryerjes së operacioneve në klubet e natës, ku ishte i përhapur trafikimi për eksploatim seksual.
PARANDALIMI
Qeveria i ka shtuar përpjekjet për parandalim. Komisioni Kombëtar, i përbërë nga agjencitë qeveritare, organizatat ndërkombëtare dhe OJQ-të është takuar rregullisht dhe ka hartuar dhe miratuar Strategjinë Kombëtare dhe Plan Veprimin 2017-2020. Strategjia Kombëtare dhe Plan Veprimi i japin përparësi rritjes së efikasitetit institucional dhe masave parandaluese. Megjithatë, Qeveria ende nuk ka ndarë mjete për zbatimin. Qeveria ka emëruar një raportues kombëtar në prill, i cili është përgjegjës për raportimin dhe monitorimin e zbatimit të politikave antitrafik. Qeveria gjithashtu ka emëruar një koordinator kombëtar në gusht, i cili kryeson Komisionin Kombëtar dhe koordinon përpjekjet kundër trafikimit. Qeveria ka formuar tre komisione lokale kundër trafikimit (Prilep, Gjevgjeli dhe Veles) dhe ka ndihmuar hartimin e planit të parë të veprimit për trafikimin të një komisioni lokal. Qeveria i ka monitoruar përpjekjet kundër trafikimit, por nuk ka bërë publik vlerësimin e saj. Qeveria nuk ka financuar fushata ndërgjegjësimi, por ka bashkëpunuar me OJQ-të për të organizuar fushata duke siguruar vendin e ngjarjes, transportin dhe mbështetjen logjistike. Në linjën e ndihmës kanë arritur 219 thirrje me informata rreth trafikimit; Asnjë prej thirrjeve nuk ka rezultuar me një hetim apo identifikim të viktimës. Qeveria, në partneritet me OJQ-të, ka zhvilluar seminare për studentët romë, mësuesit dhe OJQ-të mbi rreziqet e martesave të dhunshme të të miturve. Qeveria nuk ka bërë përpjekje për të reduktuar kërkesën për aktet e seksit komercial ose punës së detyruar. Qeveria ka paralajmëruar qytetarët që udhëtonin jashtë vendit për oferta të rrejshme të punësimit brenda zonës Shengen. Qeveria u ka ofruar diplomatëve trajnime themelore për trafikimin e qenieve njerëzore dhe ka shpërndarë një doracak për parandalimin e trafikimit për robëri shtëpiake në familjet diplomatike.
PROFILI I TRAFIKIMIT
Sipas raportimeve, Maqedonia është shtet i burimit, transitit dhe destinacionit për meshkuj, femra dhe fëmijë që u nënshtrohen trafikimit për qëllime seksuale dhe për punë të dhunshme. Femrat dhe vajzat e Maqedonisë i nënshtrohen trafikimit për qëllime seksuale dhe për punë të detyruar brenda vendit në: restorante, bare, dhe klube të natës. Viktimat e huaja që i nënshtrohen trafikimit për qëllime seksuale në Maqedoni kryesisht janë me prejardhje nga Evropa Lindore, në veçanti nga Shqipëria, Bosnjë dhe Hercegovina, Kosova, Rumunia, Serbia, dhe Ukraina. Shtetasit e Maqedonisë dhe viktimat e huaja që transitojnë në Maqedoni i nënshtrohen trafikimit për qëllime seksuale dhe për punë të detyruar në sektorët e ndërtimtarisë dhe bujqësisë në Evropën Jugore, Qendrore dhe Perëndimore. Fëmijët, kryesisht romë, detyrohen të merren me lypje të lëmoshës dhe t’i nënshtrohen abuzimit seksual përmes martesave të detyruara. Emigrantët dhe refugjatët, veçanërisht gratë dhe të miturit e pashoqëruar që udhëtojnë përmes Maqedonisë janë në rrezik trafikimi. Studentët janë të pambrojtur ndaj premtimeve të rreme të punësimit në vendet e tjera evropiane. Trafikantët shpesh u japin ryshfet inspektorëve të policisë dhe të punës. Efektivët e policisë i janë nënshtruar hetimit dhe janë dënuar për bashkëpunim në trafikimin e qenieve njerëzore.
